“Drama”

#Sukra, 20 Februari 2009
Kruna drama mawit saking kruna Drau (Bahasa Yunani) sane maartos tingkah/pratingkah. Tingkah miwah pratingkah punika marupa konsep dasar sane kaanggen ngwangun drama puniki. Drama ngranjing ring sajeroning kesusastraan santukan makeh reriptayang susastra marupa babon/induk tontonan sane mawasta drama punika. Drama ring sajeroning tontonan inggih punika tontonan sane kasolahang ring panggungé malarapan antuk sarana sastra drama punika.

Parinama lelampahan maartos pateh ring drama, pertunjukan, lakon, pentas miwah teater. Lelampahan wiadin drama Bali tan tios ring karya seni sastra Bali sane prasida kasinayang dados tontonan. Lelampahan utawi drama Bali punika prasida kapalih dados kalih soroh inggih punika:

1.     Drama Bali Purwa
Drama Bali Purwa medasar antuk sarana tradisi Bali taler kawastanin Drama Klasik, saranané malarapan antuk:

·         Nenten nganggé naskah

·         Nganggé rangki (dekorasi)

·         Gambelan

·         Madasar tanjek gong

·         Madaging gendingan

·         Sarana igel (tapel miwah busana tradisi)

Conto ipun: topeng, arja, wayang wong, panglimbakan sendratari miwah drama gong.

2.     Drama Bali Anyar
Drama Bali Anyar utawi modern mabinaan ring drama Bali Purwa ripetengan sane nganggé naskah, sutradara, tenda (dekorasi), busana sakadi mangkin, nganggé sarana music miwah sane lianan. Pangambilan cerita sakeng parindikan sane katah wenten ring pakraman. Panglimbakan ipun niru panglimbakan drama modern Hindu-Indonesia. Conto:

·         Aduh Dewaratu olih Gede Dhana

·         Palakarma olih Putu Arya Semadi

·         Nangkepod olih Ketut Ariana

·         Maboros olih I Putu Suarta, M. Si

Cerita Tantri kalintang lumrah ring Bali, sajeroning kapustakaan Bali wenten kapangguh makudang-kudang wangun sastra sane madaging carita Tantri minakadi ipun:
1.      Kekawin (Kekawin Tantri)

2.      Kidung (Kidung Tantri Nandaka-Karana, Mandhuka-Karana, Kidung Raga Winasa miwah Kidung Pisaca-Karana)

3.      Geguritan/Parikan (Parikan Tantri, Geguritan Cangak miwah Geguritan Panca Puspita)

4.      Gancaran (Tantri Kamandaka)

5.      Prasi (Tantri Prasi msl)

Cerita Tantri punika mawit saking Baratha Warsa saking India sane kawastanin Panca Sastra. Cerita Tantri punika taler panglimbak rauh ring panegara siosan ring sajebag jagaté makadi kapangguh ring Syria Kuno kawastanin Kalilah Va Dim Nag, ring Arab kawastanin Kalilah Va Dim Nah, ring Cina kawastanin Tantrai, Tantai, Tantaia, Kantrai. Cerita Trantri taler sampun kasurat nganggé basa Yunani, basa Latin, Abrahi, Rusia, Turki, Inggris, Perancis, Jerman, Belanda, msl. Ring basa Melayu kapanggih cerita Tantri kawastanin Hikayat Panca Tandran. Manut lontar Tantri Kumandaka cerita Tantri inucap kakepah tiga sane kawastanin Tri Tantri inggih punika:
1.       Tantri Nandaka Prakarana

2.       Tantri Manduka Prakarana

3.       Tantri Pisaca Prakarana
Sesampuné katureksa lontar-lontar sane wenten prasida kapangguh Tri Tantri punika,

1.     Kidung Tantri Nandaka Karana kawangun olih Ida Pedanda Nyoman Pidada sareng Ida Pedanda Ketut Pidada. Duk warsa saka 1630 utawi 1728 makakalih kawiwiku pinucap magria ring Punia Sidemen Karangasem.

2.     Kidung Tantri Mandhuka Prakarana utawi Raga Winasa kawangun olih I Gusti Made Tangeb taler saking Sidemen Karangasem. Sangkawi puniki kabaos satata parek ring sangkawi ngwangun Tantri Nandaka Prakarana sangkawi liku makakalih.
Kidung Tantri Pisaca Karana kawangun olih Ida Pedanda Made Sidemen saking gria Intaran Sanur. Sangkawi wiku sane kalintang kawitare punika ring kidung puniki nganggé pesengan Tantusta teges ipun singdemen duk ida ngwangun ring warsa saka 1860 ngantos 1866 utawi 1938 ngantos 1944 Masehi.

Komentar

Postingan populer dari blog ini

“Puisi Bali Anyar”

Basa Alus lan Tata Kruna